Sau khi bắt đầu chụp ảnh thực vật vào năm 1974, Gasho Yamamura (1939-1987) đã xuất bản những hình ảnh độc đáo thu được trong hai cuốn sách ảnh: “Plants” (Thực vật – 1976) và “Botanical Planetarium” (Vũ trụ Thực vật – 1988).
Khi đọc cụm từ “nhiếp ảnh thực vật”, bạn có thể hình dung đến những hình ảnh chi tiết, cận cảnh của từng loài cây như trong từ điển bách khoa thực vật hoặc những bức ảnh phong cảnh truyền tải cảm giác vời vợi về khoảng cách.
Tuy nhiên, khi Gasho Yamamura hướng ống kính vào cây cỏ và bụi rậm, chủ thể của ông nằm trong tầm tay với và tối đa chỉ cách vài bước chân.
Sử dụng đèn flash, ông tắm đẫm cây cỏ bằng ánh sáng nhân tạo ngay khi mặt trời vẫn còn chiếu sáng, làm tăng độ tương phản màu sắc của cánh hoa và tán lá, đồng thời nén khoảng cách giữa hậu cảnh xa xăm và chủ thể cận cảnh. Kỹ thuật của ông đã sinh ra một hiệu ứng thị giác làm mờ đi cảm giác về tỷ lệ giữa thực vật và môi trường xung quanh chúng. Bị bắt dính trong ánh sáng đèn chớp, những cái cây đông cứng lại trong khoảnh khắc; chúng hiện ra với những hình thù kỳ lạ không thấy được dưới ánh sáng tự nhiên, vươn lên và sừng sững như thể bởi một niềm khao khát.
Tựa đề tiếng Nhật của cuốn sách ảnh màu “Botanical Planetarium” có thể được dịch là “Săn Hoa”. Trong đó, Yamamura tập trung hoàn toàn vào những bông hoa, cơ quan sinh sản của thực vật. Mỗi bức ảnh dường như kể một câu chuyện về sự xung đột, như thể Yamamura đang cố gắng chạm trán với những bông hoa trong một cuộc đối đầu lớn.
Một điểm đặc biệt khác của “Botanical Planetarium” là vị trí mà Yamamura chọn để chụp cây cối. Phối cảnh này khác với cách chúng ta thường nhìn các luống hoa và cây cảnh; không có những cái nhìn bao quát từ trên xuống. Thay vào đó, nhiều bức ảnh của Yamamura sử dụng góc hất từ dưới lên, chụp ở khoảng cách rất gần với cây, giống như cách một con bọ nhìn thấy chúng. Ở đây, ngay cả những bông hoa mong manh nhất cũng hiện ra như những cấu trúc sừng sững, táo bạo. Với góc nhìn phi nhân loại mang dáng dấp côn trùng này, Yamamura khắc họa những điều kỳ lạ và xa lạ ẩn giấu trong thực tế đời thường, đồng thời đặt câu hỏi về cách nhìn vốn biến các chủ thể thành những điều tầm thường nhỏ nhặt.
Trong thế giới quan lấy con người làm trung tâm, có một khuynh hướng chỉ nghĩ về thực vật trong mối quan hệ với con người, như những thứ để trồng trọt, thu hoạch và ăn uống. Tuy nhiên, thực vật đã tồn tại trên hành tinh này lâu hơn con người chúng ta rất nhiều, và với sức mạnh quang hợp, chúng là những kẻ duy trì mọi sự sống. Bằng cách ghi lại các sinh vật quang hợp trong những bức ảnh sử dụng ánh sáng đèn chớp, Yamamura chiêm nghiệm hành động đối mặt với thế giới của chính mình thông qua máy ảnh.
Những cảnh tượng mà Yamamura ghi lại đã phơi bày thực vật như những thực thể kỳ lạ tồn tại trong sự thờ ơ đối với cuộc sống của con người. Đồng thời, chúng cho phép ta tưởng tượng về một thế giới trước khi có sự hiện diện của con người, hoặc có lẽ là thế giới sau khi chúng ta biến mất khỏi trái đất này.
Trong khi đối diện với thực tế của thế giới chúng ta đang sống, máy ảnh có khả năng hình dung ra những thế giới mới mẻ, khác biệt và đôi khi có thể nối liền khoảng cách giữa thế giới nội tâm và thế giới bên ngoài của người nhiếp ảnh gia.
Hoạt động trong nhiều lĩnh vực bao gồm tổ chức các bài giảng và hội thảo về nhiếp ảnh Nhật Bản và quốc tế, lên kế hoạch triển lãm và cộng tác viết bài cho các tạp chí.
